Micro-organismen zoals bacteriën worden steeds resistenter tegen antibiotica, met alle gevaren van dien. Maatregelen in de wondzorg moeten de strijd aanbinden met deze antimicrobiële resistentie (AMR).
De risico’s
“AMR kan op de langere termijn leiden tot tien miljoen doden per jaar wereldwijd. Ook het kleine deel van de bacteriën dat in staat is schade aan te richten aan het lichaam is steeds resistenter tegen antibiotica. Infecties die doorgaans vrij goed behandelbaar zijn kunnen daardoor fatale gevolgen hebben”, zegt Ron Legerstee. Hij is consultant wound healing & tissue repair bij Pe@r Review en pleit voor meer aandacht voor AMR in de medische wereld, waaronder de wondzorg.
Minder antibiotica
Vooralsnog is er volgens hem onvoldoende bekend over bacteriën en weten we weinig over hun verschillende eigenschappen. “Er zijn onnoemelijk veel soorten die vaak op één hoop worden geveegd. Antibiotica zijn jarenlang op grote schaal voorgeschreven. Gelukkig komt er meer aandacht voor AMR en een andere aanpak. Hoewel het vanzelfsprekend lijkt, begint het met goede handhygiëne en kan daarin het nodige worden verbeterd.”
Infecties die doorgaans vrij goed behandelbaar zijn kunnen daardoor fatale gevolgen hebben
Inmiddels doet Antimicrobial Stewardship op verschillende plekken zijn intrede. Het is een zienswijze en methode in de zorg die onder meer bestaat uit een zekere terughoudendheid ten aanzien van antibioticagebruik. In sommige gevallen worden antibiotica minder snel en in sommige gevallen helemaal niet meer voorgeschreven.
Alternatieven
De zienswijze volgens Antimicrobial Stewardship kan daarnaast leiden tot het verkennen van andere wegen en middelen voor de bestrijding van ziekteverwekkers. Tot alternatieven voor antibiotica bijvoorbeeld, die vallen onder de non-antibiotic treatment modalities (NABTM). “Jodium is een heel bekend antisepticum dat hierin kan worden toegepast. Zilver en honing hebben eveneens een antimicrobiële werking die ze geschikt maakt om antibiotica te vervangen in sommige situaties. Daarnaast bieden bepaalde bacteriedodende kleurstoffen en licht hiervoor mogelijkheden.”
Bacteriën binden is beter dan ze doden
Bacteriënbindend wondverband
In de wondzorg wordt inmiddels al gebruikgemaakt van een type wondverband dat kan bijdragen aan de strijd tegen AMR. Het verband is voorzien van een laagje vetzuur. De technologie erachter maakt dat het daardoor hydrofoob, oftewel: waterafstotend, is. Hierdoor klitten micro-organismen zoals bacteriën aan elkaar, in plaats van in de wond. Het verband bindt de bacteriën.
“Het voordeel is dat bij regelmatig verwisselen van dit verband, er elke keer een lading potentieel schadelijke micro-organismen wordt weggenomen. Zolang dat vaak genoeg gebeurt, worden er meer bacteriën verwijderd dan er door deling bij komen. De wond wordt hierdoor steeds schoner”, zegt Legerstee. “Bacteriën binden is beter dan ze doden. Na doding vallen ze uiteen en komen stukjes van de microben ook weer in de wond terecht. Die deeltjes die zijn overgebleven kunnen wederom ziekteverschijnselen veroorzaken.”
