Feiten en fabels over hartfalen: wat moet je (niet) geloven?

Een smartwatch beïnvloedt je pacemaker. En mannen hebben een grotere kans op hartfalen dan vrouwen. Het internet staat vol handige tips en informatie. Maar niet alles wat je leest is waar. In dit artikel bespreken we een aantal veel besproken feiten en fabels rondom hartfalen, die we hebben voorgelegd aan een cardioloog.

1 Van de bètablokker metoprolol kun je depressieve gevoelens krijgen

Feit of fabel? Feit

Ja, het klopt dat de bètablokker metoprolol depressieve gevoelens kan veroorzaken. Maar weet dat dit maar héél soms voorkomt. De bètablokker metoprolol is een medicijn dat door artsen voorgeschreven kan worden bij een hoge bloeddruk of hartklachten. Metoprolol kan verschillende bijwerkingen geven. De meest voorkomende bijwerking is vermoeidheid. Ook kun je last krijgen van duizeligheid of hoofdpijn. Héél soms krijgen mensen last van depressieve klachten, verwardheid en angst. Dit komt bij minder dan één op de honderd gebruikers voor. Heb je last van depressieve gevoelens? Bespreek dit dan met je behandelend arts of behandelaar.

2 Bètablokkers kunnen je slaapritme beïnvloeden

Feit of fabel? Feit

Wanneer je last hebt van hartfalen krijg je vaak bètablokkers. Voorbeelden hiervan zijn carvedilol, metoprolol en bisoprolol. Bètablokkers kunnen verschillende bijwerkingen geven, waaronder slaapproblemen. Maar dit gebeurt niet vaak. Het komt bij minder dan één op de honderd gebruikers voor. Je hebt dan moeite met inslapen, droomt levendiger of hebt last van nachtmerries. Merk je dat je moeilijk inslaapt en/of onrustig slaapt? Bespreek dit dan met je arts of behandelaar. Lees ook meer over medicijnen bij hartfalen: Top 5 medicijnen bij hartfalen: de belangrijkste medicijnen en hun werking.

3 Mannen hebben een grotere kans op hartfalen dan vrouwen

Feit of fabel? Fabel

Er wordt veel onderzoek gedaan naar het verschil tussen mannen en vrouwen bij hartfalen. Vaak wordt er gezegd dat mannen een grotere kans op hartfalen hebben dan vrouwen. Dat is niet waar. Cijfers laten zien dat ongeveer evenveel mannen als vrouwen elk jaar de diagnose hartfalen krijgen. Wel krijgen mannen vaker op jongere leeftijd last van hartfalen dan vrouwen.

4 Bij een zoutarm dieet kun je zout door natriumarm zout vervangen

Feit of fabel? Fabel

Bij hartfalen houdt je lichaam meer zout en vocht vast dan gemiddeld. Hierdoor is het belangrijk om niet teveel zout en vocht binnen te krijgen. Een van de adviezen die dan ook gegeven wordt bij hartfalen is om minder zout te gebruiken. Een van de stoffen die in zout zit is natrium. Natrium heeft onder andere invloed op de vochtbalans in je lichaam en het regelen van de bloeddruk. Wanneer je minder natrium binnenkrijgt heeft dit positieve gevolgen voor je gezondheid. Het kan geen kwaad om natriumarm zout te gebruiken wanneer je een zoutarm dieet volgt. Het belangrijkste ingrediënt van natriumarm zout is nog steeds wel zout. Dus ook al gebruik je natriumarm zout, dan nog is het belangrijk om hier niet teveel van binnen te krijgen. Alleen het vervangen van zout door natriumarm zout is dus niet voldoende.

Meer lezen over leefregels en wat je zelf kan doen als je hartfalen hebt? In dit artikel over gezond leven en hartfalen vertellen je we meer over wat je kunt doen op het gebied van voeding en beweging, ook wel leefregels genoemd. Die vormen, samen met medicijnen, de basis van de behandeling van hartfalen. Zo kun jij je gezondheid een handje helpen.

5 Een pacemaker reageert op een smartwatch waardoor je hart sneller gaat kloppen

Feit of fabel? Fabel

Een pacemaker houdt je hartritme in de gaten. Wanneer het hartritme afwijkt, geeft het stroomstootjes af. Zo komt het hart weer in het juiste ritme. Het wordt al langer aangeraden om bepaalde elektronische apparaten, zoals mobiele telefoons, op minstens 10cm afstand van de pacemaker te houden. Om een mobiele telefoon hangt namelijk een magnetisch veld dat invloed kan hebben op de werking van de pacemaker. 

Tegenwoordig zijn er ook steeds meer mensen die een smartwatch gebruiken. Handig om bijvoorbeeld bij te houden hoeveel je op een dag beweegt. Ook vinden sommige (veelal oudere) mensen met hartfalen het een veilig idee dat ze de smartwatch altijd bij zich hebben en kunnen bellen in geval van nood. Nu vind je online verschillende verhalen over de invloed van de smartwatch op een pacemaker. Zo zou een smartwatch kleine elektrische stroompjes door het lichaam sturen, waardoor de pacemaker zou kunnen stoppen of onnodige elektrische schokken aan het hart zou kunnen geven. Dit is niet waar. Een smartwatch doet metingen met behulp van infrarood. Dit heeft geen enkele invloed op je pacemaker.

6 Bij een hogere luchtvochtigheid heb je meer last van je hartfalen

Feit of fabel? Fabel

Het klopt dat het weer invloed kan hebben op klachten van benauwdheid die kunnen optreden bij hartfalen. Dit betekent niet dat de klachten rondom hartfalen toenemen bij een hoge luchtvochtigheid. Mensen met hartfalen hebben in 25% van de gevallen ook last van longziekten. Vooral bij vochtig weer kan er dan meer benauwdheid optreden. De combinatie van warmte en hoge luchtvochtigheid maakt dat de hartslag omhoog gaat. Dit kan ook meer klachten van benauwdheid geven. Dit komt omdat bij warmte de bloedvaten iets meer open gaan staan. Hierdoor kan de bloeddruk dalen, wat voor duizelingen kan zorgen wanneer je medicijnen voor hartfalen gebruikt.

Bij warm weer verlies je meer vocht. Het is dan ook verstandig om twee glazen extra water te drinken, ook wanneer je het advies hebt gekregen om niet meer dan 1,5 tot 2 liter vocht per dag te drinken. Twijfel je hierover, overleg dan altijd met je arts of behandelaar. Een voorbeeld van een warme, vochtige omgeving is de sauna. Dit betekent niet dat je niet meer naar de sauna kunt gaan, maar houd er rekening mee dat je meer last kunt krijgen van duizelingen. Ook is het verstandig om wat extra water te drinken als je naar de sauna gaat. Let wel op: het wordt afgeraden om na de sauna af te koelen in een dompelbad. Door de kou knijpen de bloedvaten samen en wordt de druk waartegen het hart moet inpompen groter. Dit zorgt ervoor dat je hart extra belast wordt. Het advies is dan ook om na een bezoek aan de sauna rustig af te koelen.

7 Hartfalen krijg je of krijg je niet, hier kun je niks aan doen

Feit of fabel? Fabel

Hartfalen, waarbij er dus een verminderde pompfunctie van het hart is, wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening. Bijvoorbeeld door een hartinfarct, een hartklepafwijking, een aangeboren hartziekte, hartritme of geleidingsstoornissen, een infectie of medicatie. Maar ook door bijvoorbeeld hoge bloeddruk en overgewicht. Roken, overgewicht, hoge bloeddruk (door veel zout gebruik) en onvoldoende bewegen zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten en hartfalen. Door een gezonde leefstijl kun je de kans op hartfalen verkleinen.