“Reuma is overal, maar je ziet het niet,” zegt Lodewijk Ridderbos, directeur van het Reumafonds. Meer dan twee miljoen Nederlanders lijden aan deze chronische ziekte die vele vormen kent.
Geschreven door Simon Kooistra
Lodewijk Ridderbos
Directeur van het reumafonds
Over reuma bestaan veel misverstanden. “Veel mensen denken bij reuma aan een ziekte die vooral bij ouderen voorkomt, maar ongeveer veertig procent van de patiënten is jonger dan 65 jaar,” zegt Lodewijk Ridderbos. “Wat bijna niemand weet is dat ook kinderen en jongeren reuma hebben. Per jaar krijgen driehonderd kinderen deze diagnose.”
Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende gewrichtsaandoeningen. Reumatoïde artritis (RA) is de bekendste en in het verleden meest zichtbare vorm. In Nederland gaat het om ongeveer 200.000 patiënten. Vroeger hadden zij zichtbare vergroeiingen aan bijvoorbeeld hun handen. “Als je RA had, kwam je bijna altijd in een rolstoel terecht,” vertelt Ridderbos.
“Dankzij betere behandeling geldt dat nu nog maar voor één op de tien patiënten. Daarom is ook deze vorm van reuma steeds minder zichtbaar. Innovaties, zoals de recent ontwikkelde HandScan, zorgen er bovendien voor dat de ziekte steeds sneller en beter te diagnosticeren is, waardoor de kans op gewrichtsschade nog kleiner wordt.”
Effectieve behandeling
De bijna 1,3 miljoen Nederlanders met artrose vormen in ons land de grootste groep reumapatiënten. Bij artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen in de gewrichten steeds verder achteruit. Aan de buitenkant is er niets van te zien, maar patiënten hebben dagelijks pijn en moeite met bewegen.
De aandoening komt al bij zo’n dertig procent van de 45-plussers voor. Ridderbos: “De precieze oorzaak van artrose is nog niet bekend. Wel weten we dat overgewicht en overbelasting van gewrichten, bijvoorbeeld door intensief sporten of fysiek belastend werk, risicofactoren zijn.”
Onderzoekers hebben met steun van het Reumafonds een nieuwe behandeling tegen artrose ontwikkeld.
Voor elke vorm van reuma geldt: hoe vroeger de diagnose, hoe groter de kans op een effectieve behandeling. Volledige genezing is nog ver weg, maar het lukt wel steeds beter om de klachten te bestrijden. Er zijn ook nieuwe behandelingen in opkomst. Onderzoekers in het UMC Utrecht hebben met steun van het Reumafonds een nieuwe behandeling tegen artrose ontwikkeld.
Door de twee delen van een gewricht, bijvoorbeeld het kniegewricht, tijdelijk uit elkaar te trekken verbetert het kraakbeen. Hierdoor hebben artrosepatiënten veel minder last van pijn en beperkingen. Ook revolutionair is volgens Ridderbos de injecteerbare kraakbeenpleister die de Universiteit Twente ontwikkelt.
“Dit is een gel die als een pleister op kapot kraakbeen wordt geplakt, waardoor het gewricht weer soepel en pijnloos kan bewegen. Deze en andere ontwikkelingen moeten er voor zorgen dat de meest vergaande en duurste oplossing voor artrosepatiënten, een nieuwe knie of heup, straks niet meer nodig is.’
Andere vormen van reuma zijn jicht (gewrichtsontsteking door ophoping van afvalstoffen), osteoporose (steeds brozer wordende botten), bechterew (ontsteking van de wervelkolom) en wekedelenreuma, waaronder fibromyalgie. Laatstgenoemde aandoening is lastig vast te stellen. Patiënten klagen over veel pijn in de spieren. Verder hebben ze last van chronische vermoeidheid. De patiëntenvereniging voor deze reumasoort is niet voor niets de grootste van Nederland. Er valt nog veel te onderzoeken.
Begrip kweken
Het Reumafonds zet zich niet alleen in voor wetenschappelijk reumaonderzoek, maar komt als belangenbehartiger ook op voor alle patiënten en werkt daarbij als koepel samen met diverse patiëntenverenigingen. Volgens directeur Lodewijk Ridderbos is meer nodig dan onderzoek naar oorzaken en behandelmethodes.
“Juist omdat reuma steeds onzichtbaarder wordt, is het meer dan ooit noodzakelijk om begrip te kweken voor patiënten. Samen willen we ervoor zorgen dat mensen met reuma volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.
Uit onderzoek blijkt dat 69 procent moeite heeft met dagelijkse handelingen zoals boodschappen doen, kinderen aankleden en fietsen naar het werk. “Reumapatiënten zijn geen klagers’, zegt Ridderbos. ‘Maar ze kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken. Van werkgevers, familie, vrienden en buren. Kijk om je heen en weet dat een van de negen mensen die je tegenkomt een reumapatiënt is.”
Hij vindt het fantastisch dat deze week vanaf 13 maart zestigduizend vrijwilligers de straat opgaan om te collecteren voor het Reumafonds. “Dat zijn twee voelbalstadions vol.”
