Vermoeidheid, prikkelbaarheid en minder zin in seks: symptomen die duiden op een tekort aan testosteron. Vanaf dertigjarige leeftijd neemt de hoeveelheid testosteron in het lichaam van de man af. Klachten doen niet altijd direct hieraan denken”, vertelt uroloog Jack Beck, “maar hebben bij een groep mannen veel impact.”
“Tekenen dat testosteron afneemt bij mannen zijn vermoeidheid, somberheid en prikkelbaarheid. Andere klachten kunnen libidoverlies en erectieproblemen zijn. Deze symptomen treden niet bij iedereen op en ook hebben niet alle mannen er last van. Maar: elke man heeft op een zeker punt wel minder aanmaak van dit hormoon.” Aan het woord is Jack Beck, die als uroloog verbonden is aan het St. Antonius Ziekenhuis.
Verminderd libido
“Toch wordt de diagnose testosterontekort niet automatisch gesteld”, zegt Beck. Vermoeidheid en somberheid zijn symptomen die ook op iets anders kunnen wijzen dan testosteron deficiëntie. “Het is vaak een ander verhaal als een man bij de arts aanklopt met erectieproblemen en een verminderde zin in seks; meestal wordt dan sneller onderzocht hoe hoog de hoeveelheid testosteron in het lichaam is.”
Elke man heeft op een zeker punt minder aanmaak van testosteron
Afname testosteron
“Testosteron is voor mannen onmisbaar bij de vorming van verschillende geslachtskenmerken. Een afname – en een tekort op lange termijn- kan zijn oorsprong hebben in verschillende factoren. Voorbeelden zijn een verstoorde testosteronaanmaak en problemen met de testikels. Het lichaam bevat zelf bovendien een ‘anti-testosteronstof’ die het hormoon uitschakelt en die juist in hoeveelheid toeneemt met het ouder worden”, zegt Beck.
Het verlies van testosteron is een natuurlijk proces
Het verlies van testosteron is daarnaast ook gewoon een natuurlijk proces dat hoort bij het ouder worden. De afname zet gemiddeld in vanaf dertigjarige leeftijd met ongeveer één procent per jaar. “Op zestigjarige leeftijd is dat dus een daling van dertig procent. Voor het testosterongehalte worden bloedwaarden gebruikt. Onder een waarde van vijftien kun je te maken krijgen met klachten. De één heeft meer testosteron dan de ander. Vermoedelijk zal iemand die als twintiger een hoge waarde van vijfendertig heeft bij het ouder worden weinig merken van het langzame testosteronverlies. Mannen met overgewicht en diabetes hebben overigens een grotere kans op klachten als gevolg van een tekort van dit hormoon.”
Naar de huisarts?
“Of er hulp nodig is, hangt voor een heel groot deel af van de ernst van de klachten en hoe ze worden beleefd”, benadrukt Beck. Bij de huisarts te rade gaan kan nuttig zijn. “Steeds minder zin hebben om te vrijen heeft soms een grote impact, bijvoorbeeld als de bewuste man zich terugtrekt en zijn partner vermoedt dat hij niet meer van hem of haar houdt of vreemdgaat, terwijl er iets heel anders aan de hand kan zijn. Het kan een probleem vormen, zeker als je nog dolgraag wilt vrijen. Andere mannen en partners vinden het helemaal niet erg als het libido wat afneemt, zeker als seks toch niet zo’n rol speelt in de relatie. Raadpleeg de huisarts dus vooral als je een behandelwens hebt bij erectieproblemen en een verminderd libido.”
Testosteron aanvullen
De huisarts kan bloed afnemen en aan de hand daarvan bepalen hoe het is gesteld met het testosterongehalte. Het bloedprikken gebeurt het best voor tien uur ‘s ochtends. Dit is omdat de testosteronaanmaak vooral ‘s nachts plaatsvindt en het gehalte in de ochtend piekt en naarmate de dag vordert afneemt. “Afhankelijk van de waarde kan er verder onderzoek of een behandeling volgen; meestal gebeurt dat bij een testosterongehalte van elf of lager. Soms is er een doorverwijzing naar een (huis)arts die is gespecialiseerd in hormoonbehandeling.”
Een tekort kunnen we aanvullen met testosteron
Beck ziet zelf ook mannen met klachten als gevolg van testosterontekort op zijn spreekuur in het ziekenhuis. “Meestal is er eerst een intakegesprek, volgt daarna een lichamelijk onderzoek en een uitgebreid bloedonderzoek. Als daadwerkelijk blijkt dat er sprake is van een tekort, kunnen we testosteron gaan toedienen om het gehalte op peil te brengen. Dit kan door middel van onder andere een gel, tabletten of injecties om het tekort aan testosteron aan te vullen.”
Meer weten? Lees hier meer over testosterontekort.
Jack Beck
Uroloog St. Antonius Ziekenhuis
Infographic: de symptomen van testosteron deficiënti
