Gezonder binnenklimaat door isolatie en ventilatie

Een gezond binnenklimaat vereist een optimale balans tussen isolatie en ventilatie. Alleen dan is het mogelijk een woning gezonder, comfortabeler én energiezuiniger te maken.

Dr. Jos Rooijackers

Longarts Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen

Schimmels en huisstofmijt

Een vochtige omgeving, veroorzaakt door een gebrek aan of verkeerd toegepaste isolatie, is de perfecte voedingsbron voor schimmels en huisstofmijt. Zeker als er geen sprake is van goede ventilatie kunnen problemen snel verergeren. Dat geldt overigens niet alleen voor bestaande maar ook voor nieuwbouwwoningen.

“Ik heb gesproken met iemand die nieuwbouwwoningen oplevert”, vertelt longarts dr. Jos Rooijackers, werkzaam bij het Nederland Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen.

Een goed geïsoleerde en geventileerde woning is gezonder, comfortabeler en energiezuiniger

“Vrijwel iedere nieuwbouwwoning is uitstekend geïsoleerd. Maar zolang de woningen nog niet zijn opgeleverd, worden ze niet geventileerd. Het resultaat is dat er vrijwel altijd sprake is van ernstige schimmelvorming. De woningen moeten dan voor oplevering eerst worden gereinigd en behandeld.”

Allergieën en longproblemen

“Schimmels en huisstofmijt kunnen grote gevolgen hebben voor de gezondheid. Mensen kunnen last krijgen van hun luchtwegen. Ze kunnen bijvoorbeeld allergieën en longproblemen zoals astma en chronische bronchitis ontwikkelen.”

Het is van groot belang dat gekozen wordt voor goede isolatie in combinatie met goede ventilatie. “Als je in een goed geïsoleerde woning niet goed ventileert, blijven schadelijke stoffen en dampen binnenshuis hangen. Zo zorgen ze voor een ongezond binnenklimaat.”

Goed ventileren is een kwestie van gezond verstand gebruiken. Zet ’s nachts, ook als het koud is, het slaapkamerraam op een kiertje. Doe overdag de keukendeur een kwartiertje open, zodat er frisse lucht binnenkomt. Goede ventilatie zorgt dat vocht vermindert waardoor de lucht binnenshuis droger wordt.

Woningeigenschappen en isolatie

Wat een goede isolatie is, hangt mede af van de eigenschappen van de woning. Gaat het om een betonnen of een houten vloer? Hoe dik is de spouwmuur? Zijn de raamsponningen geschikt voor dubbel of zelfs driedubbelglas? Is het een etagewoning of een woning op de begane grond? Gaat het om een tussenwoning of een vrijstaande woning? Biedt het dak ruimte voor dakisolatie onder de dakpannen of aan de binnenkant van het dak? Afhankelijk van die eigenschappen kan vervolgens onder meer worden gekozen voor isolatieglas, spouwmuurisolatie, dakisolatie en vloerisolatie.

Slecht isoleren

Isoleren is niet simpelweg een willekeurig product aanbrengen. Stel bijvoorbeeld dat spouwmuurisolatie uitzakt omdat het verkeerde type is gebruikt, dan kan dat bestaande problemen zelfs verergeren doordat doorslag van vocht ontstaat. “Vraag liefst advies aan een onafhankelijk specialist”, adviseert Rooijackers. “Weet wat je doet. Kies voor materialen die bewezen effectief zijn.”

Gezondheidsaspect

Belangrijk voor de isolatiekeuze is niet alleen de mogelijke energiebesparing en het grotere comfort. Er is ook sprake van een gezondheidsaspect. Tijdens de workshop Gezonde Energietransitie in de Gebouwde Omgeving, een initiatief van de Gezondheidsraad, werd onlangs gesteld dat een verkeerd of niet uitgevoerde isolatie tot gezondheidsklachten kan leiden.

Schimmels en huisstofmijt kunnen grote gevolgen hebben voor de gezondheid

Wetenschappers stellen dat er bij woningen op de begane grond een verband is tussen hoge concentraties huisstofmijtallergeen in vloerbedekkingen en de afwezigheid van vloerisolatie. Een goed uitgevoerde vloerisolatie, zeker op de begane grond, zal die hoge concentraties aanzienlijk verminderen.

Wie gevoelig is voor huisstofmijt doet er overigens goed aan om behalve te kiezen voor de juiste vloerisolatie ook de vloerbedekking de deur uit te doen. Mensen met longaandoeningen hebben baat bij een gladde vloer die makkelijk te reinigen is.

Gezonder, comfortabeler, energiezuiniger

Niet geïsoleerde woningen zijn vaak kouder, vochtiger en vereisen meer energie om te verwarmen. Zeker op de begane grond kun je de kou voelen optrekken. Het gevolg hiervan is dat mensen de thermostaat een graadje hoger zetten. Erger dan het gevoel van kou en de benodigde energie om die te verdrijven, is het vochtprobleem.

De lucht op thermostaathoogte 21 graden heeft doorgaans een relatieve vochtigheid van 50 procent. Op dat moment zal de relatieve vochtigheid in de aanwezige vloerbedekking rond de 67 procent bedragen. Dat is bij uitstek een vochtigheid waarbij huisstofmijt uitstekend gedijt. “Een goed geïsoleerde en geventileerde woning is gezonder, comfortabeler en energiezuiniger”, stelt Rooijackers. “Zeker als je die maatregelen ook nog combineert met het verwijderen van de vloerbedekking.”