Een op de vijf mensen krijgt huidkanker. “Jezelf beschermen en regelmatig controleren zijn de enige mogelijkheden om huidkanker te voorkomen of in een vroeg stadium te ontdekken”, vertelt dermatoloog Soe Janssens van Mauritskliniek.
Soe Janssens
Dermatoloog Mauritskliniek
Zelfstandig behandelcentrum voor dermatologie en gespecialiseerd in het behandelen van alle vormen van huidkanker
Wat is huidkanker?
“Je huid bestaat uit heel veel verschillende cellen. Alle cellen in de huid kunnen plotseling ongebreideld gaan groeien en veranderen van structuur. Dat noemen we huidkanker. Vooral door ultraviolette (UV)-straling in zonlicht kunnen gezonde cellen beschadigen en dan veranderen in kankercellen.”
Zijn er verschillende vormen van huidkanker?
“Er zijn tamelijk onschuldige maar ook heel agressieve vormen. De drie meest voorkomende vormen zijn basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. Vorig jaar werden ruim 70.000 huidkankers gevonden in Nederland. In bijna zeventig procent van de gevallen ging het om basaalcelcarcinoom (50.000 per jaar), gevolgd door plaveiselcelcarcinoom (12.000 per jaar) en melanoom (7.000 per jaar).”
Ga met ieder plekje dat er eerst niet was of dat is veranderd naar je huisarts
Hoe gevaarlijk is huidkanker?
“Melanoom kan uitzaaien naar de lymfeklieren en andere organen. Gelukkig worden de meeste gevallen ontdekt als ze nog relatief ongevaarlijk en in stadium I van de ziekte zijn. Wanneer er sprake is van uitgezaaid melanoom in stadium 3 of 4 is er een kans dat je daaraan zult overlijden. De behandelresultaten zijn de laatste jaren gelukkig steeds beter geworden. Vorig jaar overleden 800 mensen in Nederland aan melanoom.”
“Plaveiselcelcarcinoom zaait als het groter is dan 1 tot 2 cm en zich in het hoofd-hals gebied bevindt vaker uit. Hieraan overleden in Nederland vorig jaar 100 mensen. Het basaalcelcarcinoom is een soort die vrijwel nooit uitzaait en vrijwel niemand overlijdt hieraan. Er zijn echter wel basaalcelcarcinomen die dieper in de huid doordringen en daardoor operatief verwijderd moeten worden. lndien dat op een duidelijk zichtbare plek in het gezicht is, blijven de littekens vaak zichtbaar. Het is daarom ook zo belangrijk dat huidkanker in een zo vroeg mogelijk stadium wordt herkend en behandeld.”
Waaraan kun je zien dat je mogelijk huidkanker hebt?
“Een voordeel van huidkanker boven andere vormen van kanker is dat het aan de buitenkant begint. Ieder vlekje of plekje dat nieuw is of verandert, is verdacht. Om melanomen te herkennen, kun je de ABCDE-regel gebruiken. A staat voor asymmetrie, B voor begrenzing, C voor kleur (color), D voor diameter en E voor evolutie. Als een pigmentvlek of moedervlek niet symmetrisch is, een grillige vorm of meerdere kleuren heeft, groter is dan 0,5 cm en/of groeit in omvang of dikte dan kan dat wijzen op een melanoom.”
“Plaveiselcelcarcinoom begint vaak met een klein ruw bultje of een hoorntje op de huid dat geleidelijk groter en pijnlijker wordt en uiteindelijk kan gaan bloeden. Ze komen vaak voor op de delen van de huid die aan het zonlicht zijn blootgesteld zoals de onderlip, de oren en de handruggen.
Voorkomen is zoveel beter dan genezen
Basaalcelcarcinoom herken je aan een enkel roze vlekje, wondje of glazig bultje dat niet geneest, makkelijk bloedt of een beetje jeukt. Het komt veel voor in het gezicht, de hals of de borst. Het lijkt onschuldig, maar dat is het niet. Ga daarom echt met ieder plekje dat er eerst niet was of dat is veranderd naar je huisarts.”
Zijn er mensen die een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van huidkanker?
“Jazeker. Daarbij kun je denken aan mensen die in hun kindertijd of jeugd veel zijn verbrand door de zon of door beroepshalve veel buiten zijn. Bijvoorbeeld mensen die op het land of in de bouw werken of buitensporters zoals wielrenners, beachvolleyballers, surfers en zeilers.
Mensen met een zeer lichte huid zoals albino’s of mensen met blond of rood haar en blauwe ogen worden niet bruin in de zon. Daarom hebben zij geen goede bescherming tegen UV-straling.
Mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, zijn ook kwetsbaarder. Zij gebruiken medicijnen die de afweer afremmen waardoor huidtumoren sneller kunnen ontstaan.”
Wat kun je doen om de kans op huidkanker te verkleinen?
“Bescherm je tegen de zon! Probeer tot de leeftijd van 18 jaar directe straling op de huid zoveel mogelijk te vermijden. Draag luchtige maar niet te blote kleding én een pet of hoed. Ga onder een parasol zitten als dat kan of neem er zodra het mooi weer wordt zelf een mee. Eigenlijk net zoals je een paraplu meeneemt als je denkt dat het kan gaan regenen.
Bescherm je tegen de zon
Blijf wanneer de zon het felst schijnt het liefst uit de zon. In de meeste landen is dat tussen 10 ’s ochtends en 3 uur in de middag. Kun je de zon niet vermijden, smeer je dan, niet te dun, in met een goede zonnebrandcrème van tenminste factor dertig. Ben je een hele dag buiten, smeer je dan iedere twee uur opnieuw in.”
Heeft u verder nog tips?
“Wees altijd alert op verdachte plekjes. Denk je dat je die hebt, ga dan naar de huisarts. Hij of zij kan je doorverwijzen naar een dermatoloog voor verder onderzoek en behandeling. Wees echt voorzichtig met je huid. Voorkomen is zoveel beter dan genezen.”
Kijk voor meer informatie op www.nvdv.nl, de website van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie of op de website www.huidziekten.nl.
