ADHD onder de loep

Er bestaat nog veel onduidelijkheid omtrent ADHD. Hoe wordt het vastgesteld, welke verschillende soorten zijn er en hoe zien eventuele behandelingen eruit? Rob Pereira, ADHD-expert, kinderarts en voorzitter van Impuls & Woortblind, licht toe.  

“ADHD is een beschrijving van een aantal symptomen die vaak samen voorkomen en die tot problemen leiden in het dagelijks leven. Sommigen hebben veel last van de hoofdsymptomen, anderen minder. Er zijn daarnaast een aantal voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om de diagnose te krijgen en er zijn vaak bijkomende problemen op het gebied van o.a. planning en organisatie. Tenslotte hebben veel mensen last van de gevolgen van deze eigenschappen. Soms nog meer dan van de ADHD-eigenschappen zelf. Kortom, om een diagnose te krijgen, moet er sprake zijn van disfunctioneren.”  

Hoofdsymptomen

“De hoofdsymptomen zijn: concentratieproblemen, gemakkelijke afleidbaarheid (zowel in een rustigere als in een drukke omgeving), impulsiviteit, lichamelijke onrust, wisselende stemmingen en emotionele instabiliteit. Er zijn concrete voorwaarden om de diagnose ADHD te krijgen volgens het classificatiesysteem DSM-5. Zo moeten de symptomen zich al geruime tijd voordoen en voor het 12^e levensjaar al zijn opgevallen. Ook mogen deze symptomen niet te verklaren zijn door ziekte, een trauma of bijvoorbeeld een problematische opvoedsituatie en het gedrag moet in meerdere contexten voorkomen, zoals op school en thuis.”   

“De bijkomende problemen hebben te maken met de zogenaamde ‘executieve functies’ in je hersenen. Die zijn vaak wat zwakker ontwikkeld bij ADHD. Denk hierbij bijvoorbeeld aan moeite hebben met het starten en stoppen van bezigheden, planning en organisatie, uitstelgedrag en vergeetachtigheid. De gevolgen die je soms ziet, zéker bij een late ADHD-diagnose en dus ook een late start met een behandeling, zijn een negatief zelfbeeld, somberheid en bij volwassenen een burn-out, depressie en soms verslaving.”  

Over- en onderdiagnostiek

“Keiharde cijfers over de hoeveelheid ADHD-diagnoses zijn er gek genoeg niet. Er wordt ervanuit gegaan dat er zowel “overdiagnostiek” als “onderdiagnostiek” is. De meeste deskundigen gaan uit van drie tot vijf procent bij kinderen en geleidelijk aflopend tot twee tot drie procent bij volwassenen. Deze lichte afname heeft met drie zaken te maken: groei en ontwikkeling, leren omgaan met de eigenschappen en compensatie. Dit laatste kan bijvoorbeeld door het vinden van een passende opleiding, een passende baan of door het vinden van een goede partner die de chaotische kant van de persoon met ADHD-eigenschappen opvangt.” 

Variant H

“ADHD is meer dan het cliché van ‘Alle Dagen Heel Druk’. Kinderen met
ADHD-eigenschappen kunnen zeker bovengemiddeld veel gedragsproblemen vertonen. Maar soms zijn ze ook juist heel rustig en dromerig en helemaal niet hyperactief. Dan is er sprake van de variant zonder H: het subtype ‘voornamelijk onoplettend’. Dat noemen we ook wel ADD. Kinderen met ADHD presteren op school helaas (nog) vaak onder hun niveau en lopen als zij veel klachten hebben het risico op sociale- of verslavingsproblemen. Maar naast deze uitingen zijn mensen met ADHD of ADD vaak erg behulpzaam, creatief, ondernemend en kunnen ze bergen verzetten als ze iets doen dat bij hen past.”