Ruim 600.000 mensen in Nederland hebben astma, waarvan 53,5% zijn klachten onvoldoende onder controle heeft. Vroege herkenning en bewustwording van deze klachten helpen om beter met astma om te gaan. Daarom lanceren de Vereniging Nederland Davos, Longfonds en de Long Alliantie Nederland vandaag op Wereld Astma Dag de astmatest ‘Kun jij alles met je astma?’.

Met deze online test kunnen mensen met astma zelf nagaan of ze onnodig hinder ervaren van hun ziekte en hoe ze hun leven met astma kunnen verbeteren. Dieuwke, astmapatiënt, onderschrijft dit: “Sommige mensen met astma weten te weinig van hun ziekte en hebben geen idee wat wel en niet normaal is. Het is goed om je er bewust van te zijn dat sommige gevolgen van astma niet nodig zijn. Als je je bewust bent van je astma, dan bevordert dat je kwaliteit van leven. Het geeft veel rust. Durf zo nodig gewoon om hulp te vragen!”

Waar heeft iemand met astma last van? 

“Veel astmapatiënten hebben allergische astma”, vertelt Niels Chavannes, hoogleraar huisartsgeneeskunde aan het Leids Universitair Medisch Centrum. “Zij reageren op bijvoorbeeld huisdieren, gras- en boompollen. Anderen reageren op niet allergische prikkels zoals luchtvervuiling, mist en stofdeeltjes in de lucht.

Bij milde astma kun je kuchen en niezen en heb je soms een piepende ademhaling als je je inspant. Bij een ernstige vorm van astma kun je in heel korte tijd heel benauwd worden. Soms zijn de luchtwegen zo dichtgeknepen dat je het gevoel hebt dat je stikt.” 

“Als je merkt dat je klachten verergeren en je medicatie niet meer zo goed helpt als voorheen, neem dan contact op met de dokter of de verpleegkundige”, waarschuwt Titia Klemmeier, longverpleegkundige bij het Martini Ziekenhuis te Groningen. “Veel mensen denken dat je die klachten maar voor lief moet nemen. Dat is zeker niet het geval. 

Verreweg de meeste mensen kunnen hun klachten heel goed onder controle krijgen als ze maar hun medicatie volgens voorschrift gebruiken. Ook belangrijk is dat je onder controle blijft bij je behandelaar.” 

Hoe verloopt zo’n astmacontrole? 

“De meeste mensen zijn onder behandeling bij hun huisarts”, stelt Chavannes. “De huisarts kijkt naar hoe iemand erbij zit, beweegt en ademt. Ook kan hij de longen beluisteren en het zuurstofgehalte in het bloed controleren. Daarnaast is praten over hoe het gaat op je werk, op school of privé erg belangrijk.

Verder proberen wij de patiënt steeds meer te coachen in hoe je optimaal kunt leven met astma. Een pro-actieve aanpak, dus niet terughoudend de ontstekingsremmende medicatie verhogen bij toename van klachten, is bijvoorbeeld vaak de beste manier om je snel weer beter te voelen.” 

“De patiënt heeft de regie in handen”, vult Klemmeier aan. “Ben je nog tevreden met hoe het gaat? Voel je je nog prettig met je medicatie? Voel je je meer beperkt in je doen en laten dan voorheen? Als longverpleegkundige kijk ik naar hoe mensen beter kunnen leven met hun astma. Wat kunnen wij doen om hen te ondersteunen. Het is echt maatwerk.” 

Irene de Weerdt, CAHAG kaderarts astma COPD vult aan: “Als mensen meer grip hebben op hun ziekte, kunnen ze niet alleen ziektelast beperken maar ook meer genieten van het leven. Denk aan beter doorslapen, mee kunnen doen met alle sporten, het blijven bespelen van een muziekinstrument en meer. De astmatest maakt mensen met astma bewust van hun situatie en helpt hen concrete acties bespreekbaar te maken met hun zorgverlener.’’

Wie of wat bepaalt of je bij de huisarts, de verpleegkundig specialist of de longarts moet langsgaan

“Als je astma doorgaans goed onder controle is en je geen zware medicijnen nodig hebt, dan blijf je onder behandeling bij je huisarts of de praktijkverpleegkundige”, meldt Chavannes. “Heb je ernstig astma, dat wil zeggen dat je zware medicijnen nodig hebt, dan kun je als je stabiel bent doorgaans ook bij de huisarts blijven. Die zal als het nodig is, overleggen met of doorverwijzen naar de longarts. Heb je ongecontroleerd astma, astma die met reguliere medicatie niet goed onder controle te krijgen is, dan is de longarts de hoofdbehandelaar.” 

“De longarts werkt samen met de longverpleegkundige”, legt Klemmeier uit. “De longarts is verantwoordelijk voor de diagnose, het onderzoek en de medicatie. De longverpleegkundige  kijkt meer naar hoe je als astmapatiënt je dagelijks leven zo optimaal mogelijk kunt inrichten. Wij maken bijvoorbeeld samen met de patiënt een actieplan. Welke klachten horen bij jouw situatie? Wat doe je als je meer klachten krijgt? Wanneer neem je contact op met de longarts of longverpleegkundige? Ook hier is alles weer gericht op maximaal zelfmanagement.” 

Hoe werkt de astmatest?

Met de test ‘Kun jij alles met je astma?’ kunnen mensen (vanaf 14 jaar) zelf aan de hand van zes vragen nagaan of ze onnodig hinder ervaren van hun astma en of er verbetering mogelijk is. De test geeft hen inzicht en advies hoe ze zo goed mogelijk om kunnen gaan met hun astma. Met de uitslag kunnen zij naar een zorgverlener om vervolgstappen te bepalen. 

De testuitslag is uitdrukkelijk geen diagnose, maar een momentopname. De bedoeling ervan is bewustwording creëren bij mensen met astma en hen aanzetten tot actie. 

NL-7168Exp04.2023