Feiten, Fabels & Factoren: Zonbescherming

Drie belangrijke pijlers van zonbescherming zijn zonnebrandcrème, beschermende kleding en op het hoogtepunt van de zon de schaduw opzoeken. Toch zijn er nog een hoop fabels én feiten die niet iedereen bekend zijn. Dermatoloog Dr. Armanda Onderdijk van het Erasmus MC licht ze toe op basis van negen stellingen. 

Vitamine D wordt automatisch door je lichaam aangemaakt als je in de zon zit

“Zonlicht – met name de UVB-stralen – zorgt ervoor dat er vitamine D wordt aangemaakt. Je hebt weinig zonblootstelling nodig om genoeg vitamine D aan te maken. Het is dus niet zo dat je de hele dag op het strand hoeft te liggen. Over het algemeen geldt dat een half uurtje per dag in de buitenlucht daarvoor voldoende is.”

Hoe hoger de factor van zonnebrandcrème, hoe beter je beschermd bent

“De factor is eigenlijk een maat voor hoeveel langer je in de zon kan blijven zonder te verbranden. Stel je zou binnen tien minuten verbranden, dan is dat vermenigvuldigd met factor 30 na driehonderd minuten. Wat belangrijk is, is dat mensen in de praktijk minder smeren dan hoe ze het in studies bedoeld hebben. Smeer je te weinig, dan is de daadwerkelijke factor ook minder.” 

Smeer je te weinig, dan is de daadwerkelijke factor ook minder

Je hoeft minder vaak te smeren als je een hogere factor gebruikt

“Het algemene advies is om iedere twee uur te smeren, ongeacht de factor. Het heeft ook effect als je zweet of bijvoorbeeld gaat zwemmen. Ook daarom is het van belang om te blijven smeren. Met een hoge factor zoals factor 50 ben je dus niet voor een langere tijd of met minder crème ‘veiliger’.”

Hoe hoger de factor, hoe minder bruin je wordt

“Er zitten meerdere kanten aan deze stelling. Ook met een hogere factor kun je bruin worden. Hoe hoger de factor, hoe langer je in de zon kan blijven zonder te verbranden. Maar als je bijvoorbeeld factor 50 gebruikt, ben je misschien geneigd minder dik te smeren. Dus de factor op het flesje is niet altijd de factor in de praktijk.”

Zonlicht veroorzaakt veroudering van de huid

“De zon straalt UVA en UVB uit. UVA heeft effect op huidveroudering en bijvoorbeeld pigmentvlekken. UVB is juist verantwoordelijk voor de huidverbranding. Met name de verbranding is heel belangrijk bij het veroorzaken van DNA-schade, wat weer gevolgen heeft op de kans op huidkanker.”

De factor op het flesje is niet altijd de factor in de praktijk

Blauw licht kan ook schadelijk zijn voor de huid

“Hier zijn experts het nog niet helemaal over eens. Het lijkt erop dat blauw licht in een hoge dosering de oorzaak kan zijn van vrije radicalen, die uiteindelijk zorgen voor huidveroudering. Maar dat is in héél hoge doseringen die in onderzoeksverband zijn gebruikt. Blauw licht in het dagelijks leven – zoals van een smartphone of laptopscherm – kan in theorie een heel klein beetje wat doen. Maar dat lijkt verwaarloosbaar.”

Door achter het raam te zonnen, kun je niet verbranden

“Glas houdt het grootste gedeelte van UVB-stralen tegen. UVA gaat wél door ramen heen, dus die nadelige effecten zoals huidveroudering, pigmentvlekken en huidsverandering blijven bestaan. Het is dus niet zo dat je heel snel verbrandt achter een raam. In theorie zou het kunnen. Maar dan moet je wel héél erg lang achter een raam in de zon zitten.”

De huid kan te vet worden door goed door te smeren met zonnebrand 

“Dat hangt af van de persoon. Ook het type zonnebrand speelt hierbij een rol. Wat ik meestal adviseer aan mensen met een gevoelige huid, is om de zonnebrand eerst op een kleiner deel van de huid uit te proberen. Kies een crème uit die goed past bij je huid.”

Er ontstaan onzuiverheden in de huid door het smeren met zonnebrand

“Met zonnebrand sluit je je follikels af doordat je meerdere keren per dag een vette crème op de huid aanbrengt. De huidflora kan daardoor verstoord worden; bij mensen met een gevoeligere huid bijvoorbeeld met kleine puistjes als gevolg. Het advies is om op het einde van de dag de huid goed te reinigen.”