COPD: niet iets om luchtig over te doen

Chronic obstructive pulmonary disease. Oftewel: COPD. Ruim een miljoen Nederlanders lijden hieraan, maar lang niet iedereen weet hoe groot de impact van deze longziekte is. Bovendien is deze dodelijke longaandoening de meest vermijdbare volksziekte.  Longarts dr. Wanda de Kanter vertelt. 

COPD, wat houdt dat in? 

“Het is een chronische longziekte, die wordt veroorzaakt door vernauwde luchtwegen en de aftakeling van de longblaasjes. De ademcapaciteit neemt daardoor geleidelijk af, met als gevolg dat je ademhalingsproblemen en uiteindelijk longfalen ontwikkelt.” 

Wat zijn de meest voorkomende symptomen van COPD? 

“Het begint vaak met een ‘rokershoestje’, oftewel een chronische ontsteking van de slijmvliezen van de luchtwegen. Daarbij ontstaan er klachten door een vernauwing van de luchtwegen en een aftakeling dan wel afname van de longblaasjes. Hierdoor krijg je bij inspanning klachten. Denk aan (ernstig) kortademig, piepende longen en vaak ook verzwakte spieren. Iets simpels als de trap oplopen? In een later stadium van de ziekte kan dat serieus voelen alsof je bijna stikt. COPD is een sluipende ziekte, waarvan de symptomen soms pas in een laat stadium zichtbaar worden. Waarmee de diagnose vaak te laat wordt vastgesteld.” 

Wat is de impact van deze longaandoening? 

“Jaarlijks sterven bijna 10.000 Nederlanders met COPD aan de gevolgen van hun ziekte. Maar bovenal in het dagelijks leven is de lijdensweg groot. Zo ken ik het verhaal van een vrouw die in haar huis letterlijk om de 2 meter een krukje had staan om uit te rusten. Daarbij komt ze nauwelijks meer haar huis uit, vanwege haar kortademigheid. Een schrijnend voorbeeld, maar helaas niet uniek. Op termijn maakt COPD je vaak invalide. Veel mensen zijn zorgbehoevend en/of aan huis gekluisterd, met eenzaamheid tot gevolg. Maar liefst 40 procent van de COPD-patiënten heeft last van depressies. Ook hebben velen ‘winterangst’. Men ziet op tegen de koudere maanden, vanwege alle virussen die consequenties kunnen hebben op je COPD. Jaarlijks leidt dat zelfs tot 20.000 ziekenhuisopnames.” 

Is deze ziekte te voorkomen of te beperken?  

“Voor 80 procent van de patiënten is roken de oorzaak van hun COPD. Doe er dan ook alles aan om daarmee te stoppen. Ook goed om je te realiseren: wat weg is aan longblaasjes, is weg. Het is niet zo dat deze door rust of met medicatie weer kunnen herstellen. Stoppen met roken is echt essentieel, evenals blijven bewegen en gezonde voeding. Verder: schakel op tijd hulp in. Wacht niet tot het te laat is, totdat je al extreem kortademig bent en nauwelijks meer de deur uitkomt. “ 

Wat kan preventief gedaan worden om COPD aan te pakken? 

“Er kan veel leed bespaard worden als we ervoor kunnen zorgen dat de jeugd niet gaat roken. Iedere dag beginnen ongeveer 70 Nederlandse kinderen met roken of vapen. Dat laatste is nu erg populair, maar is zeker niet zonder risico’s. Onderzoeken laten zien dat er bij vapen een ontsteking in de longen kan ontstaan, plus een minder goede afweer.  Jongeren lopen daarmee kans om later COPD te ontwikkelen. Bovendien is vapen vaak een opstapje naar sigaretten. Zo’n tweederde van de vapende kinderen rookt ook sigaretten, aldus het Trimbos-instituut. Werk aan de winkel dus!” 

Hoe zit het met het creëren van een rookvrije generatie? 

“Eind 2018 sloten verschillende partijen het Nationaal Preventieakkoord. Dit met als doel om in 2040 een rookvrije generatie te hebben. In het akkoord zijn maatregelen vastgelegd voor een gezondere toekomst. Denk aan het sluiten van rookruimtes in horecagelegenheden en weerzinwekkende plaatjes op tabaksverpakkingen of juist merkloze verpakkingen. An sich allemaal goede stappen, maar het is niet voldoende om de gezondheid van onze toekomstige generatie te waarborgen. En het kan sneller.

Waarom wachten tot 2040, wat we in 2030 ook kunnen realiseren? Ook daarom moeten we zorgen dat de tabaksindustrie niet in gesprek gaat met de overheid en lokale gemeentes. Door die intensieve lobby worden effectieve anti-rookmaatregelen nu steeds uitgesteld. Verder moet er een structurele en jaarlijkse accijnsverhoging komen, evenals een vermindering van het aantal tabaksverkooppunten. Hopelijk kunnen we met dit alles COPD flink terugdringen!”