De helft van de wereldbevolking is naar verwachting in 2050 bijziend. Meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2000. Hoe voorkomen we bijziendheid en beperken we aanvullende risico’s?
Bijziendheid, ook wel myopie, is een afwijking waarbij het oog een langwerpige vorm heeft gekregen. Het beeld dat we zien, valt hierdoor vóór het netvlies in plaats van erop. Het zicht op afstand is daardoor wazig. Dit wordt opgelost met een minsterkte in een bril of contactlenzen. Vaak geldt hoe hoger de minsterkte, hoe langer het oog en hoe groter het risico op ernstige gevolgen op latere leeftijd. Gevolgen waar een bril niet tegen helpt*.
De risico’s bij myopie en erger voorkomen
Een bril helpt wel om direct beter te zien. Het oog wordt weer in focus gebracht, maar myopie kan verergeren, ook met een bril. Oogonderzoeker en orthoptist Jan Roelof Polling vertelt: “Het oog groeit tot je 25e. Zolang je ogen groeien, kan je myopie verslechteren. Hoe hoger de minsterkte, hoe groter de kans op slechtziendheid op latere leeftijd. Maar ook bij lagere minsterktes ben je niet vrijgepleit van andere oogaandoeningen.” Dat zijn bijvoorbeeld glaucoom (een beschadiging van de oogzenuw), netvliesloslating en staar.
Als een bril niet zomaar helpt erger te voorkomen, wat kun je dan wel doen? Polling: “Belangrijk is om in een vroeg stadium myopie of aanleg daarvoor te ontdekken, vaak al op jonge leeftijd.” Daar ligt een belangrijke taak voor ouders. Als bijziendheid vroeg ontdekt wordt, kan er op tijd behandeling voor plaatsvinden. Gerlof du Bois, voorzitter van de patiëntengroep Hoge Myopie bij de Oogvereniging voegt toe: “Myopie is met lenzen en een bril goed te corrigeren, maar helpt niet per definitie erger voorkomen.”
Bijziendheid aanpakken kan met een gezonde(re) leefstijl. “Om myopie te voorkomen of niet te laten verslechteren, is het belangrijk dat schermtijd beperkt wordt, dat kinderen niet te dicht op schermen of een boek zitten, en dat zij voldoende naar buiten gaan”, waarmee Polling meteen oorzaken aanstipt voor de toename van myopen. Kinderen spenderen meer tijd achter schermen en komen minder buiten. Dat heeft mentale implicaties, maar ook fysieke.
De 20-20-2 regel
Niet voor niks voeren Polling en Du Bois actief campagne over de 20-20-2-regel. Du Bois: “Die regel is een leefregel om ouders en kinderen te helpen. Voor iedere 20 minuten dat een kind dichtbij een scherm of boek zit, moet het 20 seconden wegkijken. Tot slot moet het kind 2 uur per dag buiten zijn.” Die focus op buiten zijn, heeft een reden. Polling: “Evolutionair gezien, zijn mensen geen binnenwezens en wezens die continu achter een scherm zitten.” Niet alleen helpt het buitenzijn ons weg te halen van schermen, het natuurlijke licht van buiten speelt een cruciale rol in de gezonde ontwikkeling van onze ogen. “De lichtsterkte van buiten is véle malen groter dan die van kunstmatig licht, zelfs op regenachtige dagen. Dat licht is nodig voor de normale ontwikkeling van je ogen”, gaat Polling verder.
Hoge myopie voorkomen
Preventie van (ergere) myopie is dus mogelijk, én belangrijk. De cijfers liegen er niet om: “Bij geen interventie zien we dat het percentage jongeren met myopie stijgt van 2,5% op zesjarige leeftijd tot 56% op 25-jarige leeftijd. Ook verslechtert voor veel jongeren de myopie. Beiden kunnen voor een deel voorkomen worden”, zegt Polling. Let daarom als ouder op signalen die kunnen duiden op myopie. Zit er bijvoorbeeld myopie in de familie? Heeft uw kind vaak hoofdpijn? Wil het vaak onnodig dichtbij de tv zitten? Dit zijn signalen die ook meesters en juffen, en oudere jongeren zelf, in de gaten kunnen houden. Ook als kinderen al myopie hebben, kan met een betere leefstijl erger voorkomen worden.
Du Bois kent de gevolgen van hoge myopie. “(Ergere) myopie voorkomen is belangrijk. Ik ben zelf in het verleden onvoldoende gewaarschuwd en heb zelf signalen op verslechtering niet snel genoeg serieus genomen. Ik heb inmiddels last gehad van glaucoom, netvliesloslating en nog steeds staar aan één oog. Ik druppel vijf keer per dag mijn ogen, naast het dragen van lenzen. Dat helpt voor nu erger te voorkomen. Neem signalen serieus. Kijk problemen niet een dagje aan, zoals het zien van lichtflitsen. Zorg dat je snel met een deskundige in contact komt. En voor ouders: voorkom erger bij je kind.”
Jan Roelof Polling
Orthoptist
Gerlof du Bois
Voorzitter patiëntengroep Hoge Myopie de Oogvereniging
* Bron: ikbenbijziend.nl.
NP-MYOP-NL-0001
