Of je diabetes type 2 ontwikkelt, hangt af van levensstijl en erfelijke aanleg

“Diabetes type 2, ook wel ‘ouderdomssuiker’ genoemd, heeft alles te maken met leefstijl,” zegt Hanno Pijl, hoogleraar diabetologie. “Cruciaal bij de behandeling is goede voeding en geregeld bewegen.’’

Wat is diabetes type 2?

“Diabetes type 2 is een aandoening, die wordt veroorzaakt door ongevoeligheid voor het hormoon insuline. Dat hormoon zorgt voor de opslag van glucose (suiker), vetten en eiwitten. Bij diabetes type 2 wordt glucose niet goed vanuit het bloed naar lichaamsweefsel vervoerd. Daardoor ontstaat een hoge glucoseconcentratie in het bloed, dat schadelijk is voor het lichaam.

Voldoende beweging is ook belangrijk. Patiënten met diabetes type 2 hebben bijna altijd overgewicht

Op den duur kan dat leiden tot slecht functionerende nieren, zenuwschade, ongevoeligheid van of juist pijn in voeten en benen, slecht zien en mogelijk zelfs een hartinfarct.

Bij diabetes type 1 maakt het lichaam helemaal geen insuline aan doordat het afweersysteem de insulineproducerende cellen kapotmaakt. Deze ziekte is niet te genezen en patiënten moeten altijd insuline spuiten.”

Welke rol speelt voeding bij de ontwikkeling van diabetes type 2?

“Of je diabetes type 2 ontwikkelt, hangt af van je levensstijl en erfelijke aanleg. Je ziet bijvoorbeeld dat patiënten met diabetes type 2 bijna altijd overgewicht hebben. Diabetes type 2 is een welvaartsziekte. Dat heeft te maken met hoe we onze maatschappij hebben ingericht. Wij zijn gemaakt om veel te bewegen en onbewerkte producten te eten, maar inmiddels doen we precies het tegenovergestelde.”

Kun je met de juiste voeding diabetes type 2 behandelen of genezen?

“Ja dat kan. De juiste voeding en voldoende beweging zijn erg belangrijk. Bewegen kan al simpel door de fiets te pakken en de auto te laten staan, en de trap te nemen in plaats van de lift. Hoe meer je sport hoe beter. Minder stress en voldoende slaap zijn ook belangrijk.

Door de juiste levensstijl erop na te houden, is het soms zelfs mogelijk helemaal van medicatie af te komen. Ik vind het lastig te zeggen hoeveel mensen zonder medicijnen zouden kunnen, maar misschien is dat wel de helft van de patiënten, en dat zijn er nu meer dan een miljoen.”

Welk advies geeft u patiënten die diabetes type 2 hebben?

“Belangrijk is: eet zo veel mogelijk onbewerkt voedsel. Dat betekent niet dat je alles rauw moet eten.  Verwarmen van voedsel is prima, maar blijf weg van voedingsmiddelen die door de industrie worden gemaakt. Dus geen ‘pakjes en zakjes’ of kant-en-klaar-maaltijden. Wees verder zuinig met zetmeel. Dat zit in brood, pasta, rijst en aardappelen. Zetmeel is een lange keten van glucosemoleculen en dat kan een glucosepiek in het bloed veroorzaken.

Eet vooral groenten en fruit, noten, vis, vlees en zuivelproducten

Probleem is dat deze zetmeelleveranciers al eeuwen fungeren als ons basisvoedsel. We zijn zo gewend deze producten dagelijks op ons bord te leggen. Maar vervang je brood bij de lunch eens voor een salade, dan kom je al een heel eind. Tot slot is het belangrijk dat je gevarieerd eet. Eet vooral groenten en fruit, noten, vis, vlees en zuivelproducten. En dat mogen dan best volvette zuivelproducten zijn, om het gebrek aan zetmeel te compenseren. Dan heb je toch eerder een vol gevoel.”

Weten mensen voldoende over de ziekte en de rol van voeding?

“Bij veel mensen ontbreekt kennis over de ziekte, maar ook over een gezonde levensstijl. Over het algemeen kennen mensen de risico’s van diabetes type 2 niet, want je kunt het niet voelen. Patiënten komen er heel laat achter, vaak pas als zich complicaties voordoen. Dat heeft ook te maken met hoe ons zorgsysteem is ingericht.

Mensen zijn niet gewend verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gezondheid. Als je ziek bent, ga je naar de dokter en je verwacht dan dat hij of zij je beter maakt. Dat is lastig als het om een ziekte gaat die nauw samenhangt met de manier waarop wij leven. We moeten toe naar een systeem waarin mensen worden opgevoed gezond te leven. De grote uitdaging is dus: hoe doe je dat?”