Jeukende realiteit: de verstrekkende impact van eczeem bij kinderen

Tot wel 20 procent van de jonge kinderen heeft last van eczeem. Eczeemklachten kunnen grote impact hebben op het leven van een kind. Zowel bij milde als ernstige klachten is de juiste behandeling belangrijk.

Eczeem is een van de meest voorkomende chronische huidaandoeningen, vertelt dermatoloog Marlies de Graaf van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. “Eczeem is een zichtbare huidafwijking en erfelijke factoren spelen een rol. Bij eczeem is er sprake van een rode, droge en schilferige huid met jeuk.”

De impact van eczeem 

Eczeem heeft vaak een grote impact op een kind. “Zo is jeuk een groot probleem. Kinderen kunnen daar veel last van hebben. Ze kunnen er bijvoorbeeld niet door slapen. Een slecht slaappatroon heeft weer negatieve gevolgen voor het dagelijks functioneren en de ontwikkeling van een kind.”  

Eczeem kan ook psychosociale gevolgen hebben. “Doordat eczeem een zichtbare aandoening is, speelt schaamte soms een rol. Een kind kan daardoor bepaalde situaties gaan vermijden, zoals sporten. Kinderen met eczeem kunnen ook gepest worden.”  

Erfelijke aanleg 

Eczeem wordt ook wel constitutioneel of atopisch eczeem genoemd. Dat betekent dat een kind aanleg heeft voor eczeem. Deze aanleg zit vaak in de familie. Naast eczeem komen dan andere atopische ziekten, zoals astma, hooikoorts en voedselallergieën in de familie voor. “Eczeem heeft vaak dus geen eenduidige oorzaak. Het is een combinatie van erfelijke factoren en omgevingsfactoren. Daar hebben we maar zeer beperkt invloed op. Het is daarom belangrijk om in plaats van op zoek te gaan naar de oorzaak ons meer te richten op de behandeling van eczeem.” 

Behandeling 

De meeste kinderen ervaren slechts milde klachten en een deel groeit over eczeem heen. Maar ook voor deze kinderen helpt behandeling. “Eczeem moet goed behandeld worden om de negatieve impact te verminderen. We kunnen eczeem in de meeste gevallen goed onder controle krijgen.”   

Het is belangrijk om een dagelijkse routine te onderhouden met reiniging en hydraterende producten om de huid de herstellen. Behandeling kan bijvoorbeeld met medicinale zalf of, wanneer er sprake is van ernstig eczeem en de zalven niet de gewenste verlichting brengen, met andere medicatie. De Graaf benoemt wel dat ouders vaak tegenstrijdige adviezen krijgen. “Het internet en sociale media staan bol van verkeerde informatie en er is bangmakerij over bepaalde behandelingen. Daarom is hulp van een betrouwbare zorgverlener zo belangrijk. En blijf dan ook als ouders kritisch als een behandeling niet aanslaat.” 

Om de eczeemzorg te verbeteren en tegenstrijdige informatie onder zorgverleners te voorkomen is het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project (NCEP) gestart. Hierin komen patiënten en zorgverleners van verschillende disciplines samen. In 2024 worden de eerste resultaten van deze samenwerking verwacht. 

Onderhuids: als je kind ernstige eczeem heeft

Eczeem. Lang niet altijd een vervelend kwaaltje of iets dat wel weer overwaait. Het 4-jarige zoontje van Jacqueline Koert (29) heeft al jarenlang ernstige huidproblemen. “De eczeem is er altijd en heeft op alles invloed.”

Hoe kwam je erachter dat je kind eczeem heeft? 

“Net na de bevalling en tijdens mijn kraamtijd zeiden de verpleegsters en de kraamhulp het al. ‘Er is iets niet goed met de huid van Julian, houd het in de gaten.’ Ik volgde nauwgezet alle adviezen op, deed de geparfumeerde babylotions de deur uit. Maar zonder resultaat. Drie maanden later zaten we bij de huisarts met een baby die van top tot teen openlag. Ernstige eczeem, luidde de diagnose. Kwestie van zalfjes smeren en dan gaat het wel weer weg, dacht ik. Maar inmiddels is Julian 4 jaar en zijn we nog altijd iedere dag met zijn huid in de weer.” 

Hoe beïnvloedt het eczeem je zoontje? 

“Julian heeft continu jeuk en vaak pijn. Om daar iets aan te doen, zoekt hij verschillende attributen om mee te kunnen krabben, zoals speelgoedautootjes. En soms beukt hij met zijn hoofd tegen de muur. Dan breekt echt je moederhart. Bovendien slaapt hij ook vaak slecht, door de pijn, jeuk en vochtige wondjes.” 

Wat is de impact van het eczeem op jullie gezin? 

“Het is er altijd, dag en nacht. En heeft op alles invloed. En niet alleen vanwege Julians jeuk en dat we soms letterlijk iedere week contact met de dermatoloog hebben. De dag valt of staat met hoe Julians nacht is geweest. Rond zijn eerste jaar moest ik ’s nachts soms tot vier keer toe eruit om zijn bed te verschonen. Dit omdat uit zijn droge huid zoveel vocht lekte. Dat is nu over, maar wel moeten we hem vaak ‘s nachts extra medicatie geven vanwege de jeuk. Ook overdag heeft het eczeem invloed. Gezellig naar een kerststalletje kijken in een overvol tuincentrum? Naar een drukke verjaardag? Julians huid reageert er direct op, hij is namelijk erg gevoelig voor stress. We moeten dan ook geregeld afspraken afzeggen – en leven per dag.” 

Tips voor ouders die ook een kind hebben met ernstige eczeem? 

“Blijven smeren! Ook al is het soms een strijd en word je ‘smeermoe’. Wat helpt, is tijdens de handeling een liedje zingen. Of het voorleesboek ‘Zalfje’ gebruiken, waarin wordt uitgelegd wordt hoe belangrijk smeren is. Nu Julian ouder is, proberen we compromissen te sluiten. Heeft hij een keertje weinig last van z’n rug, dan slaan we dat gedeelte een keertje over. Of we laten hem juist kiezen met welk lichaamsdeel we beginnen. Zo heeft Julian het gevoel van regie, dat werkt het beste.”