Beroerte en de langdurige impact van spasticiteit

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Ipsen Farmaceutica, maar de inhoud is op onafhankelijke wijze tot stand gekomen.

Een beroerte kan je leven in één klap veranderen, met verstrekkende gevolgen die zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn. Een van de onderbelichtste complicaties is spasticiteit: een pijnlijke, belemmerende spierspanning. Monique en Michiel Lindhout van Hersenletsel.nl, samen met revalidatiearts Remco Timmermans en ervaringsdeskundige Angelique Bax, delen hun inzichten over deze aandoening en het belang van passende zorg en tijdige herkenning. Het begrijpen van de complexe gevolgen van een beroerte is essentieel, omdat dit patiënten en hun omgeving helpt beter om te gaan met de uitdagingen die hersenletsel met zich meebrengt.

Elk jaar worden in Nederland 42.000 mensen getroffen door een beroerte, ook wel een cerebrovasculair accident (CVA) genoemd. Dit kan een herseninfarct zijn, waarbij een bloedvat verstopt raakt (80 procent van de gevallen), of een hersenbloeding (20 procent). “Door de vergrijzing stijgt dit aantal langzaam”, zegt Monique. Ze benadrukt dat het merendeel van de getroffen mensen ouder is, maar ook jongere mensen kunnen worden getroffen.

Zichtbaar en onzichtbaar

Een beroerte heeft zichtbare en onzichtbare gevolgen. Verlammingen, problemen met het zicht en loopstoornissen zijn fysiek merkbaar. Maar vaak zijn de meest slopende effecten juist onzichtbaar, zoals neurofatigue (ernstige vermoeidheid), geheugenproblemen en overgevoeligheid voor prikkels. “De cognitieve en emotionele nasleep van een beroerte wordt vaak onderschat”, legt Michiel uit. “Soms zie je aan mensen niets, terwijl iemand dagelijks worstelt met beperkingen.”

Spasticiteit: Een onderschat probleem

Een van de meest complexe en pijnlijke gevolgen van een beroerte is spasticiteit. Dit treedt op als gevolg van schade aan het centraal zenuwstelsel en uit zich in ongecontroleerde spierspanning, vaak pas maanden na de beroerte. “Het kan armen en benen in pijnlijke, onpraktische standen dwingen,” vertelt Michiel. Angelique Bax heeft hersenletsel en deelt: “Mijn spieren reageren zonder waarschuwing. Als ik nies, schiet mijn arm de lucht in. Het is niet te beheersen en zorgt voor schaamte en sociaal isolement.”

Het behandelen van spasticiteit is complex en verschilt per persoon. De eerste stap is vaak medicatie die oraal wordt ingenomen, maar dit helpt niet altijd. “Als medicatie faalt, worden vaak injecties botulinetoxine A gebruikt,” legt Remco Timmermans, revalidatiearts, uit: “Dit vermindert de spierspanning tijdelijk, maar het effect neemt na enkele maanden af. Alternatieven zoals shockwavetherapie worden onderzocht, maar resultaten zijn wisselend. Bij ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Het blijft een langdurig proces van proberen en aanpassen. “Iedere patiënt reageert anders,” zegt Remco.

Beroerte voorkomen

Preventie is cruciaal. Ongeveer 90% van de beroertes is te voorkomen door een gezonde levensstijl. “Gezond eten, genoeg bewegen, niet roken en matig alcoholgebruik zijn essentieel,” adviseert Monique. Michiel vult aan: “Regelmatige controles van bloeddruk, hartritme (check je pols), cholesterol en bloedsuiker, vooral bij ouderen, zijn net zo belangrijk.” Er wordt gepleit voor bevolkingsonderzoeken om risicofactoren eerder te detecteren. Angelique heeft zelf ervaren hoe waardevol preventie en vroegtijdige interventie kunnen zijn: “Als ik eerder had geweten wat de risico’s waren, had ik misschien andere keuzes gemaakt.”

Hersenletsel.nl werkt samen met medische experts en beleidsmakers om de zorg voor mensen met hersenletsel continu te verbeteren. Ze zijn betrokken bij wetenschappelijk onderzoek en dragen bij aan het ontwikkelen van richtlijnen, waaronder het trainen van zorgverleners om spasticiteit beter te herkennen en te behandelen. “Ons doel is om ervoor te zorgen dat patiënten de best mogelijke zorg krijgen”, zegt Michiel. Hoewel de weg naar verbetering lang is, groeit de kennis gestaag, mede dankzij de inzet van organisaties als Hersenletsel.nl en de samenwerking met medische professionals. “Bewustwording is de eerste stap. Alleen zo kunnen we het leven van patiënten verbeteren en hen in de toekomst sneller de juiste hulp bieden,” aldus Monique.

Monique Lindhout

Hersenletsel.nl

Michiel Lindhout

Hersenletsel.nl

DYS-NL-001145