Obesitas is geen kwestie van ‘gewoon minder eten’. Het is een complexe en vooral chronische ziekte die miljoenen Nederlanders treft. Toch blijft het stigma hardnekkig, wat het probleem nóg groter maakt.
Het is een complexe aandoening, die miljoenen Nederlanders treft. Toch bestaan er nog veel misvattingen én stigma’s over obesitas. Dat maakt het niet alleen moeilijker om hulp te zoeken, maar vergroot ook nog eens de gezondheidsrisico’s. Natasja Wijling van de Nederlandse Vereniging voor Overgewicht & Obesitas (NVOO) kan daarover meepraten. Zij worstelde jarenlang met haar gewicht, wat uiteindelijk leidde tot morbide obesitas. Toen Natasja als gevolg daarvan in 2017 diabetes type 2 kreeg, was de maat vol. “Een maagverkleining hielp me om gewicht te verliezen, maar het stigma rondom obesitas bleef”, vertelt ze. “Er was geen patiëntenvereniging, geen plek waar ik terechtkon met mijn vragen. Toen in 2022 de NVOO werd opgericht en werd gevraagd of ik in het bestuur wilde komen, zei ik dan ook volmondig ja.”
Stigma maakt het erger
Het idee dat obesitas voortkomt uit luiheid of een gebrek aan discipline is niet alleen onjuist, maar maakt het probleem ook groter. “Mensen voelen zich constant veroordeeld,” verklaart Wijling. “Of je nu boodschappen doet of een taartje neemt op een verjaardag – er zijn altijd afkeurende blikken en nare opmerkingen. Dat zorgt voor nóg meer schaamte.” Ook dr. Ömrüm Aydin, internist in opleiding en voorzitter van Stichting Over Gewicht, ziet dagelijks de gevolgen van dit stigma. “Mensen met obesitas geloven vaak zélf dat het hun eigen schuld is”, stelt ze. “Zelfs wanneer ik als arts zeg dat het een ziekte is en men recht heeft op medische zorg, gelooft men me soms niet.”
Grote medische gevolgen
Naast sociale stigma’s brengt obesitas ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee. “Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes type 2, gewrichtsklachten en bepaalde vormen van kanker. Ook slaapapneu, reflux en depressies komen veel voor”, verklaart dr. Aydin. “Toch krijgen veel mensen nog steeds te horen dat ze ‘eerst maar moeten afvallen’ voordat hun klachten serieus worden genomen. Maar laat je niet wegsturen met de boodschap dat je alleen kilo’s kwijt moet. Ernstige klachten moeten altijd onderzocht worden, ongeacht iemands gewicht. Signalen om serieus te nemen bij obesitas zijn snelle gewichtstoename of -afname, extreme dorst, frequent urineren, maagzuurproblemen bij platliggen, vermoeidheid en gewrichtsklachten.”
Andere aanpak nodig
Verder pleit Aydin ervoor dat de hyperfocus van een lager BMI moet verschuiven naar een betere gezondheid. “Afvallen voor je gezondheid gaat niet om een schoonheidsideaal, maar om begrip en zorg op maat. Verder is het essentieel om te kijken naar bijdragende factoren van obesitas, zoals stress, slaap en financiële zorgen.” Preventie is een hoeksteen, maar blijft een uitdaging. “Als we willen dat we minder zwaar worden, moeten we ons richten op educatie en voorlichting voor de hele samenleving, niet alleen op individuen die obesitas hebben,” aldus de internist. “Obesitas is namelijk een maatschappelijk probleem. Het is tijd dat we dat erkennen en verantwoordelijkheid nemen.”
Natasja Wijling
Ervaringsdeskundige en (Co-)voorzitter NVOO
Ömrüm Aydin
Internist i.o. en voorzitter Stichting Over Gewicht
Meer weten?
Ga voor meer informatie over de Nederlandse Vereniging voor Overgewicht & Obesitas naar www.nvoo.nl
