De cijfers liegen er niet om: de helft van de Nederlanders is te zwaar, 15 procent van de volwassen bevolking kampt met ernstig overgewicht, en inmiddels heeft ook een op de zeven kinderen overgewicht. Hoe behandelen we overgewicht?
“Obesitas is een chronische ziekte. De opvatting dat ieder pondje door het mondje gaat, klopt niet”, begint Theo Aufenacker. Hij is al bijna twintig jaar bariatrisch chirurg bij Vitalys, onderdeel van Topklinisch Ziekenhuis Rijnstate. “Veel mensen hebben bijvoorbeeld door hun genetisch profiel een verhoogde kans om aan te komen. Er zijn ook mensen die van nature een veel sterker hongergevoel hebben dan anderen.”
Te veel eten is niet de enige reden dat mensen te zwaar worden. “Overgewicht is veel complexer en wordt niet voor niks als chronische ziekte aangemerkt. Dat moeten we ons als maatschappij realiseren. We moeten stigma’s doorbreken.” Vooroordelen helpen niet.
Ziekte door overgewicht herstellen door behandeling
Maatschappelijke steun is juist belangrijk, voor de mensen zelf, maar ook voor de samenleving. “Overgewicht gaat vaak gepaard met ziektebeelden, zoals astma en verminderde vruchtbaarheid. Mensen realiseren zich vaak niet dat ze ziek zijn door hun overgewicht. Als mensen afvallen zijn ze minder vaak ziek en kunnen ze beter functioneren, zowel thuis als op het werk. Het is goedkoper om iemand door een operatie te laten afvallen dan alle ziekten veroorzaakt door overgewicht te behandelen.”
Veel ziekten zijn te genezen of verbeteren door af te vallen. Aufenacker deelt wat voorbeelden. 82 procent geneest van diabetes type 2. Voor hoge bloeddruk en te hoog cholestorol is dat respectievelijk 69 procent en 63 procent. Bij iedereen verbetert slaapapneu, 65 procent herstelt volledig. Urine-incontinentie geneest bij 44 procent en artroseklachten worden bij 41 procent minder.
Behandelingen om af te vallen
Er zijn verschillende manieren om af te vallen. Welke behandeling je kiest, is afhankelijk van jouw persoonlijke situatie. Bij een Body Mass Index (BMI) van 35 of hoger kom je in aanmerking voor een maagverkleinende operatie, waarbij je tot wel 30 procent van je gewicht verliest. Bij lagere BMI-waarden zijn behandelingen met medicatie mogelijk of bijvoorbeeld een Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI); een programma van twee jaar waarbij je advies krijgt over voeding, eetgewoontes en bewegen.
Begeleiding essentieel
Duurzaam afvallen gaat beter met de juiste begeleiding. “Vaak zien we mensen weer aankomen nadat ze bijvoorbeeld stoppen met medicatie of een dieet; het jojo-effect. Duurzaam gewichtsverlies bereik je alleen door blijvend je leefstijl te veranderen. Ondersteuning hierbij is belangrijk. Na operaties begeleid ik patiënten met mijn team nog vijf jaar, waarvan anderhalf jaar intensief. Dit wordt ook via een app met veel adviezen ondersteund. Bij ernstig overgewicht is een operatie nog steeds de gouden standaard, omdat je daarbij geen last krijgt van een jojo-effect.” Aufenacker besluit: “Voorkomen is beter dan genezen. We moeten mensen al helpen vóór ze ziek worden van hun gewicht.”
