Snakkend naar adem in je slaap

Ben je weleens wakker geschrokken tijdens je slaap, omdat je adem even stokte? Dat kan bijna iedereen overkomen, maar 500 duizend mensen in Nederland lijden aan een chronische verstoring van de ademhaling tijdens hun slaap oftewel apneu.

Zuurstofgebrek

Apneu betekent “niet-ademen” of ademstilstand. De meest voorkomende vorm van apneu is obstructief slaapapneu (OSA). Bij slaapapneu verslappen de tongspieren en het omliggende weefsel tijdens de slaap. Hierdoor worden de bovenste luchtwegen afgesloten, gevolgd door een onderbroken ademhaling. Deze onderbreking leidt tot een gebrek aan zuurstof in de longen. Het lichaam reageert heftig op deze ‘noodsituatie’, waardoor de slaper wakker schrikt. Deze ontwaakreacties kunnen ’s nachts frequent optreden, waardoor de slaper ’s morgens vermoeid opstaat.

Dagelijkse impact

Maarten Majoor, KNO arts gespecialiseerd in slaapapneu, geeft aan dat deze aandoening niet onderschat mag worden: “Slaapapneu heeft een enorme impact op het dagelijks leven. Ga maar na hoe mensen zich voelen als ze een paar dagen slecht hebben geslapen. Neem bijvoorbeeld ouders met zieke kinderen die ’s nachts gaan ‘spoken’. Het wordt dan moeilijk om in slaap te vallen en vervolgens door te slapen; de ouder wordt midden in een slaapcyclus gewekt, komt niet meer toe aan diepe slaap en rust onvoldoende uit. Dat ochtendgevoel van ‘kapot zijn’ kent menig ouder. Stel je nu voor, dat deze continue slaapverstoring langere tijd voortduurt. Dan zul je een structureel slaaptekort opbouwen, dat nadelige gevolgen heeft voor je fysieke en geestelijke gezondheid.”

“Naast deze meest voorkomende slaapapneau heb je ook Centraal slaapapneu. Als je ademcentrum niet goed functioneert, noem je dat een Centraal slaapapneu. Als je stopt met ademen, zal het ademcentrum jou prikkelen om weer te gaan ademen. Deze prikkel kun je niet weerstaan, je moet weer ademen. Maar als het ademcentrum minder goed functioneert, zul jij te laat worden aangezet om te ademen. Dus bij deze apneu is er geen belemmering in de luchtwegen, maar is het automatisme bij het ademcentrum verstoord.”

Wel of geen apneu?

Obstructief slaapapneu wordt onderverdeeld in drie niveaus: Licht OSA (meer dan 5 tot 15 ademstops per uur), Matig OSA (15 tot 30 ademstops per uur) en Ernstig OSA (meer dan 30 ademstops per uur). “Als je langer dan 10 seconden niet ademt terwijl je slaapt, is dat officieel een apneu. Als dit meer dan 5 keer per uur voorkomt, kun je een slaapapneu syndroom hebben. Bij meer dan 15 ademstops per uur heeft iemand een serieuze aandoening en moet er bijna altijd behandeld worden.”

Behandelmethoden voor apneu

Iemand met apneu kan zelf een aantal zaken proberen die een positief effect kunnen hebben op de aandoening: afvallen, stoppen met roken en minderen van alcohol en koffie. Daarnaast kunnen huisartsen de medicatie van hun patiënten extra onder de loep nemen en indien nodig, aanpassen.

“Er zijn ook apparaten en operaties die kunnen helpen om de ademweg open te houden. Want in bepaalde gevallen kan de ligpositie verlichting brengen, aangezien sommigen alleen apneus hebben als ze op hun rug liggen”, zegt Majoor.